امام علی‌(ع) در آخرین وصایای خود پیش از شهادت فرمودند: خدا را خدا را! یتیمان را در نظر آرید، هر روز به آنان رسیدگی کنید و حتی یک روز دهان آنان را خالی نگذارید و مبادا در حضور شما تباه شوند.

در منابع حدیثی آماده است که امیرالمؤمنین لحظات پایانی عمرشان را با ذکر «لا اله الا الله» طی کردند و دنیای فانی را ترک کردند.

هنگامی که ابن ملجم امام علی(ع) را ضربت زد، ایشان به حسن و حسین (ع) فرمود: «شما را به تقوای الهی سفارش می‏کنم و اینکه در طلب دنیا بر نیایید گرچه دنیا در طلب شما برآید، و بر آنچه از دنیا محروم ماندید اندوه و حسرت مبرید و حق بگویید و برای پاداش (اخروی) کار کنید و دشمن ظالم و یاور مظلوم باشید.

شما دو نفر و همه فرزندان و خانواده‏ام و هر کس را که این نامه‏ام به او می‏رسد سفارش می‏کنم به تقوای الهی و نظم کارتان و اصلاح میان خودتان، چرا که از جدتان (ص) شنیدم که فرمود: «اصلاح میان دو کس از انواع نماز و روزه برتر است.»

*خدا را خدا را! درباره نماز یاد کنید که آن ستون دین شماست

خدا را خدا را درباه یتیمان در نظر آرید، هر روز به آنان رسیدگی کنید و حتی یک روز دهان آنان را خالی نگذارید و مبادا در حضور شما تباه شوند.
خدا را خدا را درباه همسایگان در نظر دارید، که آنان سخت مورد سفارش پیامبرتان هستند، پیوسته به همسایگان سفارش می‏کرد تا آنجا که پنداشتم آنان ارث بر خواهد نمود.
خدا را خدا را درباره قرآن یاد کنید، مبادا دیگران به عمل به آن بر شما پیشی گیرند.
خدا را خدا را درباره نماز یاد کنید که آن ستون دین شماست.
خدا را خدا را درباره خانه پروردگارتان یاد کنید، تا زنده هستید آن را خالی و (خلوت) نگذارید؛ که اگر این خانه متروک بماند دیگر مهلت نخواهید یافت.
خدا را خدا را درباره جهاد در راه خدا به مال و جان و زبانتان یاد آرید، و بر شما باد به همبستگی و رسیدگی به یکدیگر، و بپرهیزید از قهر و دشمنی و بریدن از هم. امر به معروف و نهی از منکر را رها نکنید که بدانتان بر شما چیره می‏شوند آن گاه دعا می‏کنید ولی مستجاب نمی‏گردد.
ای فرزندان عبدالمطلب! مبادا شما را چنان بینم که به بهانه اینکه امیرالمؤمنین کشته شد دست‏به خون مسلمانان بیالایید؛ کسی را به بهانه قصاص جز قاتلم نباید بکشید؛ بنگرید هر گاه که من از این ضربت او جان سپردم تنها به کیفر این ضربت، ‏یک ضربت‏بر او بزنید و این مرد را مثله نکنید. چرا که از رسول خدا (ص) شنیدم که می‏فرمود: «از مثله کردن بپرهیزید گرچه با سگ هار باشد.»

* وصیت من به شما آن است که چیزی را با خدا شریک مسازید

از وصیت دیگر آن حضرت پیش از شهادت و پس از ضربت زدن ابن ملجم ملعون: «وصیت من به شما آن است که چیزی را با خدا شریک مسازید، و به [پیروی از] محمد (ص) سفارشتان می‏کنم که سنت او را ضایع مگذارید. این دو ستون را به پادارید و این دو چراغ را افروخته بدارید، و تا از جاده حق منحرف نشده‏اید هیچ نکوهشی متوجه شما نیست.
من دیشب یار و همدم شما بودم و امروز مایه عبرت شما گشته‏ام و فردا از شما جدا خواهم شد. خداوند من و شما را بیامرزد. اگر زنده ماندم خودم صاحب اختیار خون خود هستم و اگر فانی شدم فنا میعادگاه من است، و اگر بخشیدم بخشش مایه تقرب من به خدا و نیکویی برای شماست؛ پس شما هم ببخشید «آیا نمی‏خواهید که خدا هم شما را ببخشاید؟»
به خدا سوگند هیچ حادثه‏ای ناگهانی از مرگ به من نرسید که آن را ناخوش دارم، و نه هیچ وارد شونده‏ای که ناپسندش دانم؛ و من تنها مانند جوینده آبی بودم که به آب رسیده، و طالب چیزی که بدان دست‏یافته است؛ «و آنچه نزد خداست‏برای نیکان بهتر است‏» و از این که فرمود: «به خدا سوگند هیچ حادثه‏ای ناگهانی از مرگ به من نرسیده که...»

* امام (ع) پیوسته از روی شوق در انتظار شهادت به سر می‏برد

معلوم می‏شود که امام (ع) پیوسته از روی شوق در انتظار شهادت به سر می‏برده و می‏دانسته است که آنچه پیامبر (ص) به او خبر داده ناگزیر فراخواهد رسید چنانکه قیامت آمدنی است و شکی در آن نیست و وعده او ترک و تخلف ندارد و آن حضرت با دلی پر صبر در انتظار آن بود و - بنا به نقل گروهی از دانشمندان مانند ابن عبدالبر و دیگران - می‏فرمود: «شقی‏ترین این امت از چه انتظار می‏برد که این محاسن را از خون این سر سیراب سازد؟» و بارها می‏فرمود: «به خدا سوگند که موی صورتم را از خون بالای آن سیراب خواهد کرد. /فارس